Uganda joojisay inay kaararka qaxootinimo siiso Itoobiyaanka iyo Soomaalida

KAMPALA, Uganda — Wasiirka Arrimaha Gurmadka, Diyaargarowga Masiibooyinka iyo Qaxootiga Uganda, Hilary Onek, ayaa sheegay in dowladda Uganda ay joojisay bixinta xaalada qaxootinimo ee muwaadiniinta ka imanaya dalal aan dagaal ka socon, gaar ahaan Eritrea, Itoobiya iyo Soomaaliya. Go’aankan ayaa yimid ka dib markii taageerada hay’adaha caalamiga ah ee qaxootiga ay hoos u dhacday, isla markaana tirada qaxootiga ku soo qulqulaya dalka ay sii kordhayso.

Wasiir Onek ayaa caddeeyay in dowladda aysan qaadan doonin codsiyada cusub ee ka imaanaya dalalkaas, balse aysan joojinaynin xaalada qaxootinimo ee horay u helay. Wasiirku waxa uu arrintan ka sheegay xaflad loogu wareejinayay 2,544 tan oo bariis ah oo ay Dowladda Kuuriyada Koonfureed ugu deeqday Barnaamijka Cuntada Adduunka (WFP) ee Uganda, taas oo qiimaheedu gaarayo $2.9 milyan. Bariiskaasi ayaa sannad dhan ka caawin doona in 600,000 qaxooti iyo 200,000 carruur ah oo ku nool gobolka Karamoja ay helaan cunto.

Wasiir Onek ayaa intaa ku daray in Uganda ay la hadleyso dowladaha dagaaladu ka socdaan si loo xaqiijiyo in nabad la soo celiyo, isla markaana qaxootiga dib loogu celiyo dalalkooda marka xaaladdu ogolaato. “Waxaan wadahadal la yeelanay dowladahaasi, inkastoo qaar badan oo leh kooxo siyaasadeed oo badan ay u arkaan talaabadan faragelin, haddana ma niyad jabin, waa in ay heshiis gaaraan si muwaadiniintooda dib ugu noqdaan dalkooda,” ayuu yiri.

Wasiirku wuxuu xusay in tirada qaxootiga Uganda ay hadda gaartay laba milyan oo qof, iyadoo maalin walba ay soo galayaan 100–200 qaxooti oo ka imanaya Jamhuuriyadda Dimuqraadiga Kongo iyo Xudduuda Koonfureed. Wuxuu ku nuuxnuuxsaday in siyaasadda furan ee Uganda ay u saamaxdo qaxootiga inay shaqeeyaan, ganacsi sameeyaan, xorriyad u yeeshaan dhaqdhaqaaqa, iyo in ay helaan adeegyada bulshada, balse arrintani “culeys weyn ku tahay dhaqaalaha dalka.”

Wasiir Onek ayaa sheegay in Uganda sanadkii $240 milyan ka heli jirtay UNHCR, balse sanadkan ay heleen kaliya $18 milyan, taasoo saameyn ku yeelatay cuntada iyo adeegyada kale ee qaxootiga. Agaasimaha WFP ee dalka, Lauren Landis, ayaa sheegay in deeqaha bariiska ay xoojin doonaan barnaamijka cuntada iskuulada ee Karamoja, halkaas oo hal carruur ah afarta carruurood ay la ildaran yihiin nafaqo-xumo daba-dheer.

Safiirka Kuuriyada Koonfureed ee Uganda, Park Sung-Soo, ayaa sheegay in dalkiisu uu ku taageerayo bulshada nugul, isagoo ku amaanay siyaasadda albaabka furan ee Uganda oo bixisa badbaado iyo karaamo qaxootiga.

GAROWE ONLINE