Diyaaradaha drones-ka Turkiga oo "xasuuq" ka geystay Tigray

Image
Caddeymo ayaa loo helay sheegashadan. Tani waxay cadaadiska ku kordhinaysaa xukuumada Erdogan.

ANKARA, Turkey – Sawirro cusub oo laga helay oo haraadiga gantaaladda loo adeegsaday duqaymaha ka socda waqooyiga Itoobiya ayaa bixinaya caddayntii ugu horreysay ee ah in maamulka Abiy Ahmed uu bishaan adeegsatay diyaarad aan duuliye lahayn eeTurkiga ah oo fuliyay weerar lagu dilay 58 qof oo rayid ah oo gabaad ka dhiganayay iskuul.

Awooda sii kordheysa ee Turkiga ee ah dhoofinta diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Drones-ka, ayaa waxa uu madaxweyne Recep Tayyip Erdoğan ku tilmaamay mid uu ku faani karo, balse calaamad kasta oo muujinaysa in diyaarada Turkigu ay dad rayid ah ku beegsatay dagaalka ka socda Itoobiya 15-ka bilood ayaa sii kordhinaya, cadaadiska la saarayo Adis Ababa.

Diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Drones-ka ayaa si degdeg ah isu beddelaya hubkii ugu muhiimsanaa ee lagu dagaalami lahaa, waxayna ciidamada dawladda Itoobiya ka caawiyeen sidii ay uga hortegi lahaayeen fallaagada jabhadda Tigray People’s Liberation Front, oo dalkaas ka talinaysay ku dhawaad soddon sannadood ka hor 2018.

Khubarada milaterigu waxay sheegeen in Itoobiya ay iibsanayso diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee lagu farsameeyay Turkiga iyo sidoo kale Iran, Imaaraadka Carabta iyo Shiinaha.

Shaqaalaha gargaarka ee ku sugan waqooyiga gobolka Tigray ayaa POLITICO u gudbiyay sawiro muujinaya burburka bamka lagu hagayay layser oo loo adeegsaday weerar lagu qaaday magaalada Dedebit habeennimadii 7-dii Janaayo. , sida ay sheegeen shaqaalaha gargaarka iyo madaxda Tigrayga.

Daraasadda sawiradaas, khubaro milateri oo ka socda hay'adaha aan dawliga ahayn ee Nederland ee PAX iyo Amnesty International ayaa aqoonsaday hubka loo adeegsaday bamka MAM-L ee ku rakiban diyaaradda Bayraktar TB2 ee Turkiga.

Sawirada ayaa la qaaday Janaayo 13 ka dib markii shaqaalaha gargaarka ay soo saareen burburka gantaalada. Diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Bayraktar ayaa waxaa sameysa shirkad leeyahay wiil uu soddog u yahay Erdogan.

Diblomaasiyiinta Turkiga ee ku sugan Itoobiya, afhayeen Dowladda, Billene Seyoum, oo ah afhayeenka ra'iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed, iyo afhayeenka milatariga Itoobiya Colonel Getnet Adane kama aysan jawaabin wicitaano iyo Email-lo loo diray si wax looga waydiiyo adeegsiga hubkaan qatarta ah.

Isticmaalka diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Itoobiya dagaalka ay kula jirto gobolka Tigray ayaa lagu dilay in ka badan 300 oo qof oo rayid ah, sida lagu sheegay xog ay ururiyeen shaqaalaha gargaarka ee gobolka Tigray oo codsaday in aan la magacaabin sababo la xiriira xogtan oo xasaasi ah.

Qaramadda Midoobey ayaa warbixin ay soo saartay ku sheegtay in 15-kii bishii January ay dowladda Itoobiyo duqaymo isdaba joog ah ay ka fulisay magaalooyinka Tigreega ee Maychew, Korem iyo Samre, waxaana la sheegay in ay ku dhinteen 12 kale oo rayid ah tiro kalena ay ku dhaawacmeen.

Si ka duwan ciidamada dawladda Itoobiya, dagaalyahannada Tigrayga ma haystaan diyaaradaha aan duuliyaha lahayn.

Weeraradan ayaa waxaa dhaleeceyn kala kulmay madaxweynaha Mareykanka Joe Biden iyo digniin ka timid Qaramada Midoobay oo ku aadan in ay ka dhigan karaan xadgudub weyn oo dhanka sharciga caalamiga ah.

Doorka Turkiga ayaa sii kordhinaya dareenka beesha caalamka. Afhayeen u hadlay wasaaradda arrimaha dibadda ee Maraykanka ayaa sheegay in ergeygii hore ee gaarka ahaa ee Geeska Afrika, Jeffrey Feltman, uu soo qaaday warbixinnada ku saabsan adeegsiga drones-ka ee hubaysan ee Itoobiya iyo "khatarta ka qaybgalka ah ee waxyeellada rayidka ah" mar uu booqday Imaaraadka Carabta iyo Turkiga bishii Diseembar.

"Waxa uu hoosta ka xariiqay in Maraykanku uu si cad u sheegayo dhammaan dhinacyada dibadda ee ku hawlan iskahorimaadka in hadda la joogo waqtigii dhammaan jilayaasha dibadda ay ku cadaadiyaan wada xaajoodka oo ay joojiyaan dagaalka," ayuu yiri afhayeenku.

Khuburada ayaa xaqiijisay

Wim Zwijnenburg, oo ah hogaamiyaha mashruuca hub ka dhigista bini'aadantinimada ee PAX, oo aqoonsaday hubka MAM-L, ayaa sheegay in Turkigu uusan hubkaan inkiri Karin.

"Waxaa jirta kiis aad u xoog badan oo sheegaya in diyaaradahaas aan waligood la dhoofin," ayuu yiri, isagoo xusay in Turkigu uu saxiixay heshiiska ganacsiga hubka ee Qaramada Midoobay, kaas oo qeexaya in qiimeynta khatarta ah lagu sameeyo wadamada loo dhoofinayo. waxyeelada aadanaha ka hor inta aan la iibin. (Iyadoo Turkigu saxiixay heshiiska 2013, ma uusan ansixin.)

Zwijnenburg ayaa sidoo kale ku nuuxnuuxsaday baahida loo qabo xogta ku lug lahaanshaha suurtagalka ah ee shaqaalaha Turkiga ee keenista hubka.

Afhayeennada Madaxtooyada iyo Wasaaradda Arrimaha Dibadda Turkiga ayaan ka jawaabin su'aalo ay weydiiyeen POLITICO oo ku saabsan in muwaadiniinta Turkiga ay ku lug lahaayeen duulista diyaaradaha aan duuliyaha lahayn iyo inay gacan ka geysanayaan inay dadka u tababaraan isticmaalka diyaaradaha aan duuliyaha lahayn.

Inkastoo Ankara aysan wax faallo ah ka bixin adeegsiga diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Turkiga, Zwijnenburg wuxuu sheegay in sawirka dayax-gacmeedka ee ururkiisu uu ku helay diyaarad nooca TB2 ee magaalada Bahir Dar ee gobolka xuduudka la leh Tigray 16-kii December ee sannadkii hore.

Aqoonsiga ayaa suurtogal ahaa iyada oo ay ugu wacan tahay cabbirrada gaarka ah ee baalasha iyo dhererka diyaaradda. Goobtaas ayaa u sahlaysa in diyaaradaha aan duuliyaha wadin ay gaaraan dhowr bartilmaameed oo Tigray ah oo ay ku jirto Dedebit.

Brian Castner, oo ah lataliyaha hubka ee kooxda xasaradaha ee Amnesty International, ayaa xaqiijiyay in diyaarad aan duuliye lahayn iyo gantaal la isticmaalay. Tanina waa xaqiiq waa la isticmaalay MAM-L," ayuu hadalkiisa raaciyay.

Su'aalo la xiriira weerarkii Dedebit oo loo diray Baykar, oo sameeyay diyaaradda TB2, iyo Roketsan, oo ah shirkadda Turkiga ah ee sameysa gantaallada MAM-L ee sawirrada lagu sheegay, ayaa wax jawaab ah ka bixin dhacdadaan.

Dhoofinta diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ayaa noqday tiir-dhexaadka siyaasadda arrimaha dibadda ee Turkiga. Sannadkii 2020, intii uu socday dagaal 44 maalmood socday oo u dhexeeya Armenia iyo Asarbayjan oo ku muransanaa gobolka Nagorno-Karabakh, Asarbayjaan ayaa gacanta sare ku guulaysatay iyadoo ay uga mahadcelinayaan diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Turkiga.

Madaxweyne Vladimir Putin ayaa bishii hore dhaleeceeyay go'aanka Turkiga ee ah in Ukraine uu ku hubeeyo diyaaradaha aan duuliyaha lahayn, sida lagu sheegay bayaan ka soo baxay Kremlin.

Bishii Ogosto, Abiy iyo Erdoğan waxay kala saxiixdeen heshiisyo iskaashi oo dhinacyada biyaha, maaliyadda iyo militariga.

Diyaaradaha Drones-ka ayaa waxaa soo saartay shirkadda Baykar,halkaas oo Selçuk Bayraktar oo ah wiilka uu soddogga u yahay madaxweyne Erdoğan uu ka shaqeeyo madaxa tignoolajiyada.

Afrika ayaa noqotay suuqa ugu muhiimsan ee loo dhoofiyo Baykar ka dib iibkii Morocco iyo Tunisia bishii Sebtembar ee sannadkii hore. Baykar ayaan ka jawaabin liiska su'aalaha ku saabsan shaqo joojinta Itoobiya.

Soomaaliya oo Ankara ay horay ugu lahayd saldhig millatari, Nigeria iyo Angola ayaa sidoo kale muujiyay xiisaha ay u qabaan inay wax ka qabtaan diyaaradaha aan duuliyaha lahayn, sida laga soo xigtay laba dublamaasiyiin reer Yurub ah oo ka hadlay xaalad aan la magacaabin, maadaama aan loo ogolayn inay si cad u hadlaan.

Si ka sii ballaaran, Turkigu wuxuu si isdaba joog ah u muujiyay walaaca ku saabsan iskahorimaadka Itoobiya, iyadoo Ankara ay si rasmi ah ugu baaqday "xabad joojin degdeg ah rabshadaha" waxayna ku celisay taageerada wada-hadallada u dhexeeya dhammaan dhinacyada war-saxaafadeed ay soo saartay Wasaaradda Arrimaha Dibadda 5-tii November.

Wasiirka arrimaha dibadda Mevlüt Çavuşoğlu ayaa ku celceliyay rabitaanka Turkiga ee ah in uu taageero wax kaste oo dhiiragalinaya nabada ka dib wadahadal uu la yeeshay dhiggiisa Itoobiya Demeke Mekonnen dabayaaqadii bishaan, sida lagu sheegay warbixino lagu daabacay wakaaladda dowladda ee Anadolu.

GAROWE ONLINE

Related Articles

Putin oo ku hanjabay inuu qaadi doono tallaabo kaa dhan ah diyaaradaha NATO

Putin ayaa ku hanjabay in haddii reer galbeedku ay Ukraine siiyaan diyaaradaha F-16, ay soo ridi doonaan.

  • Caalamka

    28-03-2024

  • 10:44AM

Saboolnimada awgeed.. Dhaliyarada Iran oo bilaabay inay iibiyaan Kelyahooda

Dadka ku howlan ka ganacsiga xubnaha jirka ayaa ku tartama xubnaha ay bixiyaan ciyaartoyda.

  • Caalamka

    28-03-2024

  • 08:38AM