Soomaali badan oo u socdaalayey Hargeysa oo ku xaniban garoomo caalami ah kadib go'aan kasoo baxay DFS

Hargeysa, 22 Oktoobar 2025 — Dhowr iyo toban rakaab ah oo u socday magaalada Hargeysa, caasimadda maamulka Somaliland, ayaa ku xanibmay garoomo caalami ah kadib markii shirkadaha diyaaradaha ay bilaabeen fulinta nidaamka cusub ee fiisaha elektarooniga ah (e-visa) ee ay dhawaan hirgelisay Dowladda Federaalka Soomaaliya, arrintan oo sii hurisay xiisadaha siyaasadeed ee u dhexeeya Muqdisho iyo Hargeysa.

Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa dhowaan ku dhawaaqday in dhammaan rakaabka u socdaalay magaalooyinka Soomaaliya, oo ay ku jirto Hargeysa, ay qasab tahay in ay fiisaha dal-ku-galka ku helaan hab online ah. Tallaabadan ayaa keentay jahwareer iyo cabasho ka timid dadkii u socday Somaliland oo aan aqoonsanayn maamul siyaasadeed iyo mid socdaal oo ka taliya Soomaaliya inteeda kale.

Cabdiraxmaan Aadan, oo kamid ah jaaliyadda Somaliland ee ku nool Dubai, ayaa sheegay in isaga iyo dad kale laga hor istaagay in ay raacaan duulimaadkooda kadib markii loo sheegay in aysan haysan fiisaha cusub ee Soomaaliya. “Markii aan tegay kontaroolka check-in-ka, waxay igu yiraahdeen fiiso ma haysatid,” ayuu yiri. “Waxaan u muujiyey warqad sheegaysa in fiiso la qaato marka la yimaado Hargeysa, balse waxay igu yiraahdeen: ma aqoonsanin sharciga Somaliland.”

Cabdiraxmaan waxa uu sheegay in rakaabku maalmo badan ku xanibnaayeen garoomada, kadib markii nidaamka online-ka ee Dowladda Federaalka uu noqday mid aan la heli karin. Kadib markii ay si adag ugu suurtogashay in ay helaan fiisaha, haddana markii ay gaareen Hargeysa waxaa laga dalbaday in qof walba bixiyo $60 kale, iyadoo maamulka Somaliland uu diiday fiisaha Muqdisho.

“Maanta oo kaliya, ilaa 40 qof oo reer Somaliland ah ayaa duulimaadkooda loo diiday,” ayuu yiri. “Tani waa caddaalad darro shacabka lagu hayo.”

Sidoo kale, Guddoomiyaha xisbiga mucaaradka Somaliland ee KAAH, Maxamuud Xaashi Cabdi, ayaa isna laga hor istaagay safarkiisii Dubai kadib markii laga codsaday fiisaha Soomaaliya. Wuxuu ugu baaqay maamulka Somaliland in si degdeg ah u sameeyo nidaam e-visa ah oo u gaar ah. “Dowladdeennu waa in ay si degdeg ah uga falcelisaa,” ayuu yiri. “Shacabka waxaa lagu cadaadinayaa khilaaf siyaasadeed.”

Dowladda Somaliland ayaa si cad u diiday nidaamka cusub ee e-visa ee Muqdisho, iyadoo ku adkeysatay in kaliya fiisaha ay bixiso Hay’adda Socdaalka Somaliland uu sharci yahay. Bishii Sebtembar 9-keedii, Wasaaradda Duulista Hawada iyo Garoomada ee Somaliland ayaa ku dhawaaqday in siyaasaddii hore ee fiisaha la qaato marka la yimaado (Visa on Arrival) ay sii soconayso sidii hore.

Arrintan ayaa soo jiidatay dareenka beesha caalamka. Bishii Sebtembar 16-keedii, Dowladda Jarmalka ayaa noqotay dalkii ugu horreeyay ee si rasmi ah ugu kala saarta nidaamyada socdaalka labada dhinac. Qoraal talo-bixin ah oo ay bixisay Berlin ayaa muwaadiniinteeda kula talisay in haddii ay u socdaalayaan Hargeysa, Berbera, Boorama, Burco ama Ceerigaabo ay raacaan sharciga socdaalka Somaliland, halkii ay ka codsan lahaayeen fiisaha Soomaaliya.

Nidaamka cusub ee e-visa ayaa dab qabadsiiyay muran muddo dheer ka dhex aloosnaa Dowladda Federaalka iyo maamulada, gaar ahaan Puntland iyo Somaliland, oo ku muransan cidda xaqa u leh inay maamusho garoomada diyaaradaha iyo socdaalka caalamiga ah.

Wasiirka Warfaafinta Puntland, Maxamuud Caydiid Diriir, ayaa ku tilmaamay nidaamka e-visa mid “sharci darro ah,” isagoo ku eedeeyay Muqdisho inay ku xadgudbeyso awoodaha dowlad-goboleedyada. Wuxuu xusay in garoomada ay leeyihiin maamulada gobollada ilaa heshiis rasmi ah laga gaaro maamulka socdaalka.

Muranka socdaalka wuxuu tusaale cad u yahay kala fogaanshaha siyaasadeed ee ka dhexeeya Hargeysa iyo Muqdisho, iyadoo dadweynaha caadiga ah iyo shirkadaha diyaaradaha ay hadda la tacaalayaan sharciyo iska soo horjeeda.

Shirkadaha duulimaadyada ee ka shaqeeya wadada u dhaxaysa Dubai iyo Hargeysa ayaa muujiyay walaac ku saabsan nidaamka la raacayo. Ilo war ah oo ka tirsan warshadaha duulista ayaa sheegay in shirkado badan ay door bidayaan in ay raacaan amarka Muqdisho, iyagoo ka baqaya ganaaxyo ama in laga mamnuuco in ay ka degaan garoomada ay dowladda federaalku maamusho.

– GAROWE ONLINE–